Υπάρχει ένα σημαντικό κενό στην εγχώρια κοινωνιολογική και πολιτισμική έρευνα: η μελέτη του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού. Ενώ το ίδιο το ελληνικό τραγούδι κατέχει εξέχουσα θέση στην μεταπολιτευτική ιστορία, κεντρίζει συχνά το δημόσιο διάλογο, εκφράζει και διαμορφώνει στάσεις, ταυτότητες και μορφές διασκέδασης, ελάχιστα έχει μελετηθεί συστηματικά με το πρίσμα είτε της κοινωνιολογίας είτε των πολιτισμικών σπουδών. Πέρα από μουσικολογικές έρευνες καθώς και λίγες μελέτες που επικεντρώνονται σε είδη της εγχώριας μουσικής υποκουλτούρας σαν το ροκ και το πανκ, οι δημοφιλέστερες εκδοχές της σύγχρονης ελληνικής μουσικής έχουν αφήσει αδιάφορη την έρευνα των κοινωνικών επιστημών.

Η ανάγκη για μια σε βάθος μελέτη του συγκεκριμένου πεδίου αποτελεί μια σημαντική επιστημονική πρόκληση αφού το ελληνικό τραγούδι αποτελεί όχι μόνο κομβικό παράγοντα αισθητικής τάξης αλλά και βασικό αναφερόμενο της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής της τελευταίας 50ετίας. Μέσα από το πολυσχιδές υλικό (στιχουργικό, οπτικοακουστικό) του ελληνικού τραγουδιού, τις πολλαπλές διαδρομές (ατομικές ή ομαδικές) των συντελεστών του, τα στοιχεία (διακριτά και συμπληρωματικά) των μουσικών ειδών του, αλλά και τη μουσική βιομηχανία (εγχώρια και διεθνή) που επηρεάζεται καθοριστικά από τεχνολογικές εξελίξεις, είναι δυνατό να διερευνηθεί όχι μόνο η συμβολική αξία της ελληνικής μουσικής από το 1974 και ύστερα αλλά και πρότυπα, στερεότυπα, αξίες, πρακτικές και νοοτροπίες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, τόσο στη συνέχεια όσο και στην ασυνέχεια τους.

Το Εργαστήριο Οπτικών και Πολιτισμικών Σπουδών του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης οργανώνει Συνέδριο στις 26-27 Νοεμβρίου 2024, με σκοπό την ευρυγώνια και πρωτότυπη μελέτη της ιστορίας του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού. Ορισμένοι κρίσιμοι θεματικοί άξονες του Συνεδρίου (χωρίς φυσικά να αποκλείονται άλλοι που αφορούν την κοινωνιολογική και πολιτισμική μελέτη των ελληνικών μουσικών φαινομένων της τελευταίας πενηνταετίας) είναι:

• Μουσικές κοινωνικές ταυτότητες (αναπαραστάσεις της συλλογικής ή ιδιωτικής ζωής)
• Πολιτική και ελληνικό τραγούδι (περιεχόμενο, δηλώσεις-παρεμβάσεις μουσικών, εκδηλώσεις-συναυλίες)
• Οπτικοποιήσεις της μουσικής (εξώφυλλα δίσκων, βίντεο κλιπ, soundtrack κτλ.)
• Μουσική διασκέδαση και κατανάλωση (τρόποι, χώροι, είδη)
• Κοινές θεματικές του δημοφιλούς ελληνικού τραγουδιού (π.χ. έρωτας, εθνική ταυτότητα)
• Το πέρασμα από τη συμβολική της υποκουλτούρας στη δημοφιλή μουσική (π.χ. ρεμπέτικο, ροκ, χιπ-χοπ κ.α.)
• Νοηματοδοτήσεις του λαϊκού στην ελληνική μουσική
• Οι διαμεσολαβήσεις της ελληνικής μουσικής (περιοδικός τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση, social media, ψηφιακότητα)
• Μουσικοί σταρ (εντός και εκτός των ειδών)
• Μουσικοί-δημιουργοί και το κοινωνικοπολιτικό τους αποτύπωμα
• Το κοινό και η πρόσληψη των ειδών της ελληνικής μουσικής (φανς, τρόποι διασκέδασης)

Επιστημονική Επιτροπή:

Βαμβακάς Βασίλης
Γαζή Αγγελική
Δαλιανούδη Ρενάτα
Κατσάπης Κώστας
Λαλιώτη Βασιλική
Παναγιωτόπουλος Παναγής
Πασχαλίδης Γρηγόρης
Σεβαστάκης Νικόλας

Το συνέδριο θα είναι υβριδικό. Η εναρκτήρια και η καταληκτική συνεδρία θα γίνουν δια ζώσης. Οι υπόλοιπες, παράλληλες, συνεδρίες θα πραγματοποιηθούν είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά. Η συμμετοχή στο Συνέδριο μπορεί να γίνει με απλή παρακολούθηση των εργασιών του (με αντίστοιχη λήψη βεβαίωσης) ή και με την παρουσίαση εισηγήσεων.

Το πρόγραμμα του συνεδρίου είναι διαθέσιμο εδώ.