Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου LaPreSc (Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, (Φορέας Υλοποίησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. – Αριθμός Έργου 16313, Δικαιούχος: Πανεπιστήμιο Κρήτης), σχεδιάστηκαν και βρίσκονται σε εξέλιξη έρευνες για την κοινωνική συνοχή και την εργασιακή επισφάλεια στους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας. Μία από αυτές αφορά τη συλλογή ποσοτικών δεδομένων για τις δύο θεωρητικές κατασκευές που αναφέρθηκαν, σε μια προσπάθεια να διερευνηθεί με στατιστικές μεθόδους η μεταξύ τους σχέση στους συγκεκριμένους κλάδους και σε μία χώρα όπου η έρευνα για την καλλιτεχνική και δημιουργική εργασία είναι σχετικά περιορισμένη. Η ανακοίνωση εστιάζει στα ζητήματα που αφορούν την εργασιακή επισφάλεια. Παρουσιάζει τόσο τη διαδικασία παραγωγής παρατηρήσιμων δεικτών για τη μέτρησή της, όσο και τις προκλήσεις που προκύπτουν από μεθοδολογική άποψη, κατά την ανάλυση της έννοιας αυτής, ώστε να καταστεί λειτουργική για τις ανάγκες της εμπειρικής έρευνας.

Λαμβάνοντας υπόψη θεωρητικές αναλύσεις και εμπειρικές έρευνες για την επισφάλεια της εργασίας γενικά, οι οποίες καταλαμβάνουν ένα αρκετά ευρύ χρονικό φάσμα (βλ. ενδεικτικά: Allan κ.ά., 2021, 2024· Blustein κ.ά., 2020, 2023· Duffy κ.ά., 2017· Kalleberg, 2018· Padrosa, Belvis, κ.ά., 2021· Padrosa, Bolíbar, κ.ά., 2021· Politi κ.ά., 2022· Rick, 2024· Rodgers, 1989), η ανακοίνωση αναδεικνύει τις διαστάσεις της και πραγματεύεται την εξειδίκευση των δεικτών της στις ιδιαιτερότητες της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας. Βάση της ανάλυσης αποτέλεσαν οι διαστάσεις της έννοιας, όπως τις διέκρινε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο Rodgers (1989), και οι οποίες περιλαμβάνουν:

α. τη χρονική διάρκεια της εργασιακής σχέσης,

β. τις δυνατότητες ατομικού και κοινωνικού ελέγχου των συνθηκών εργασίας,

γ. το επίπεδο ατομικής και κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων και

δ. το επίπεδο των οικονομικών απολαβών.

Μεταγενέστεροι ερευνητές, όπως ο Kalleberg (2018), η Lorey (2015) και πιο πρόσφατα ο Allan και οι συνεργάτες του (2021, 2024) αλλά και άλλοι, επεξεργάστηκαν την πρώτη αυτή προσέγγιση και διαφοροποίησαν σε κάποιο βαθμό τις διαστάσεις της έννοιας, προσθέτοντας, για παράδειγμα, τις συνθήκες φυσικής και ψυχολογικής ασφάλειας στο χώρο εργασίας (βλ. Allan κ.ά., 2021) ή αναδεικνύοντας την πολυδιάστατη σημασία της εργασιακής επισφάλειας ως κοινωνικού φαινομένου (βλ. π.χ. Daovisan κ.ά., 2023· Lorey, 2015).

Ορισμένες αναλύσεις, έχουν αναδείξει το γεγονός ότι το φαινόμενο της επισφαλούς εργασίας, καθώς και οι αντίστοιχες θεωρητικές αναλύσεις, αλλά και πολιτικές επεξεργασίες, συναρτάται με την κοινωνικά και ιστορικά προσδιορισμένη αντίληψη των μεταπολεμικών «δυτικών» κοινωνιών για τη λεγόμενη τυπική εργασιακή σχέση (βλ. Kalleberg, 2018). Η τελευταία ορίζεται ως μόνιμη σχέση μισθωτής εργασίας που συνοδεύεται από μια σειρά κοινωνικές παροχές και μέτρα προστασίας των εργαζομένων, ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι αυτός ο τύπος διευθέτησης των εργασιακών σχέσεων πουθενά και ποτέ δεν αποτέλεσε το βασικό μοντέλο, αφού για μεγάλες μερίδες του πληθυσμού, το εργασιακό καθεστώς ήταν και είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο της λεγόμενης τυπικής εργασιακής σχέσης (Kalleberg, 2018). Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσεται και το μεγαλύτερο – κατά πάσα πιθανότητα – μέρος της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας, οπότε και προκύπτουν σημαντικά προβλήματα ως προς τον ορισμό της επισφάλειας και κατά συνέπεια ως προς την κατασκευή αξιόπιστων και έγκυρων εργαλείων μέτρησής της στους συγκεκριμένους κλάδους. Η ανακοίνωση παρουσιάζει τα προβλήματα αυτά σε συνάρτηση με τις ιδιομορφίες της καλλιτεχνικής και δημιουργικής εργασίας, καθώς και τις λύσεις που επιλέχθηκαν.

Αναφορές

Allan, B. A., Autin, K. L., & Wilkins-Yel, K. G. (2021). Precarious work in the 21st century: A psychological perspective. Journal of Vocational Behavior, 126, 103491. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​1​6​/​j​.​j​v​b​.​2​0​2​0​.​1​0​3​4​9​1

Allan, B. A., Kim, T., & Pham, J. (2024). Disentangling underemployment and precarious work: A latent profile analysis. Journal of Career Assessment, 32(3), 560–577.  h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​1​7​7​/​1​0​6​9​0​7​2​7​2​3​1​2​1​2​1​8​7

Blustein, D. L., Allan, B. A., Davila, A., Smith, C. M., Gordon, M., Wu, X., Milo, L., & Whitson, N. (2023). Profiles of decent work and precarious work: Exploring macro-level predictors and mental health outcomes. Journal of Career Assessment, 31(3), 423–441. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​1​7​7​/​1​0​6​9​0​7​2​7​2​2​1​1​1​9​4​7​3

Blustein, D. L., Perera, H. N., Diamonti, A. J., Gutowski, E., Meerkins, T., Davila, A., Erby, W., & Konowitz, L. (2020). The uncertain state of work in the U.S.: Profiles of decent work and precarious work. Journal of Vocational Behavior, 122, 103481. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​1​6​/​j​.​j​v​b​.​2​0​2​0​.​1​0​3​4​8​1

Daovisan, H., Phukrongpet, P., Wannachot, W., Rattanasuteerakul, K., Mamom, J., & Khamnu, N. (2023). “Why do they leave or why do they stay?” The effect of precarious employment, division of work, inter-role conflict and deviant behavior on affective job disruption. Employee Responsibilities and Rights Journal, 35(4), 455–474.  h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​0​7​/​s​1​0​6​7​2​-​0​2​2​-​0​9​4​1​8​-​1

Duffy, R. D., Allan, B. A., England, J. W., Blustein, D. L., Autin, K. L., Douglass, R. P., Ferreira, J., & Santos, E. J. R. (2017). The development and initial validation of the Decent Work Scale. Journal of Counseling Psychology, 64(2), 206–221. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​3​7​/​c​o​u​0​0​0​0​1​9​1

Kalleberg, A. L. (2018). Precarious lives: Job insecurity and well-being in rich democracies. Polity Press.

Lorey, I. (2015). State of insecurity: Government of the precarious. Verso.

Padrosa, E., Belvis, F., Benach, J., & Julià, M. (2021). Measuring precarious employment in the European Working Conditions Survey: Psychometric properties and construct validity in Spain. Quality & Quantity, 55(2), 543–562. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​0​7​/​s​1​1​1​3​5​-​0​2​0​-​0​1​0​1​7​-​2

Padrosa, E., Bolíbar, M., Julià, M., & Benach, J. (2021). Comparing precarious employment across countries: Measurement invariance of the Employment Precariousness Scale for Europe (EPRES-E). Social Indicators Research, 154(3), 893–915. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​0​7​/​s​1​1​2​0​5​-​0​2​0​-​0​2​5​3​9​-​w

Politi, E., Piccitto, G., Cini, L., Béal, A., & Staerklé, C. (2022). Mobilizing precarious workers in Italy: Two pathways of collective action intentions. Social Movement Studies, 21(5), 608–624. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​8​0​/​1​4​7​4​2​8​3​7​.​2​0​2​1​.​1​9​4​0​9​1​9

Rick, J. (2024). Acutely precarious? Detecting objective precarity in journalism. Digital Journalism, Published online, 1–20. h​t​t​p​s​:​/​/​d​o​i​.​o​r​g​/​1​0​.​1​0​8​0​/​2​1​6​7​0​8​1​1​.​2​0​2​3​.​2​2​9​4​9​9​5

Rodgers, G. (1989). Precarious work in Western Europe: The state of the debate. Στο G. Rodgers & J. Rodgers (Επιμ.), Precarious jobs in labour market regulation: The growth of atypical employment in Western Europe (σελ. 1–16). ILO (International Institute of Labour Studies), Free University of Brussels.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συνέδριο εδώ.